Mecenas Małgorzata Gradek-Lewandowska
Jeżeli uzyskamy zgodę na nagranie w konkretnym miejscu, musimy jeszcze zadbać o ochronę wizerunku osób, które utrwalimy na naszym nagraniu. W tym przypadku dużo będzie zależało od tego kogo i w jaki sposób uwiecznimy. Zgodnie z art. 81 ust. 2 prawa autorskiego „zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza”.
Utrwalając obraz musimy więc dokonać analizy, czy w naszym nagraniu największe znaczenie będzie mieć krajobraz dookoła czy osoby na nim utrwalone. Jeżeli więc nagranie z centrum handlowego, czy restauracji będzie stanowiło „krajobraz” ogółu, na którym będą uchwycone osoby trzecie, a ich wizerunek nie będzie rozpoznawalny to prawdopodobnie nie będziemy musieli uzyskać zgody od każdego przypadkowo uchwyconego przechodnia.
Prawo do wizerunku
Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z 19 grudnia 2001 r. (I ACa 957/01) stwierdził: “przepis art. 81 ust. 2 pkt 2 prawa autorskiego uchyla wymaganie zezwolenia na rozpowszechnianie wizerunku osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza. Idzie tu o przedstawienie miejsca lub wydarzenia, w którym występują wprawdzie rozpoznawalne osoby, ale główną treść przedstawienia konstruuje miejsce (np. ulica lub budowla) lub wydarzenie (np. manifestacja lub impreza sportowa), a nie rozpoznawalna podobizna osoby lub osób; nie osoba, lecz miejsce lub wydarzenie stanowi główny przedmiot treści przedstawionej. Dla zastosowania art. 81 ust. 2 pkt 2 prawa autorskiego rozstrzygające znaczenie ma ustalenie w strukturze przedstawienia relacji między wizerunkiem osoby (lub osób) a pozostałymi elementami jego treści; jeśli wizerunek osoby stanowi jedynie element akcydentalny lub akcesoryjny przedstawienia, tzn. w razie jego usunięcia nie zmieniłby się przedmiot i charakter przedstawienia, rozpowszechnianie nie wymaga zezwolenia”.
Szczegół czy ogół
Podobnie orzekł SA w Warszawie w wyroku z 10 lutego 2005 r. (ACa 509/04, niepubl.): “rozpowszechnianie wizerunku określonej osoby jako elementu akcydentalnego w filmie nie wymaga zezwolenia, albowiem usunięcie wizerunku tej osoby nie zmienia charakteru filmu, ani też sposobu przedstawienia jego problematyki”. W tym samym wyroku Sąd podkreślił, że sformułowanie zawarte w art. 81 ust. 2 pkt 2 prawa autorskiego “szczegół całości takiej jak” – “ma charakter niewyczerpujący, a więc dopuszczalna w takiej sytuacji jest wykładnia rozszerzająca na inne, niewymienione okoliczności”. Należy przez to rozumieć, że wymienione w ustawie miejsca takie jak zgromadzenie, krajobraz, impreza publiczna stanowią tylko przykład. Kluczowe przy ocenie czy mamy do czynienia z daną sytuacją jest fakt, czy wizerunek danej osoby stanowi tylko szczegół całości.
Inne osoby
W każdym innym przypadku, kiedy to wizerunek innych osób zostanie utrwalony musimy pozyskać od nich zgodę na wykorzystanie go w konkretnym celu. W przypadku naruszenia cudzego wizerunku, osoba, której wizerunek został utrwalony i rozpowszechniony bez jej zgody może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany cel społeczny.
Ekspertem dr. Janusza Grobickiego jest Małgorzata Gradek-Lewandowska radca prawny od 2001r., partner, certyfikowany mediator wpisana na listę Krajowej Izby Radców Prawnych, mediator sądowy Sądów Okręgowych w Warszawie, Katowicach, Lublinie, Poznaniu i Gdańsku, specjalizuje się w prawach własności intelektualnej; świadczy pomoc prawną od ponad 20 lat.
<a href=”https://pl.freepik.com/darmowe-zdjecie-wektory/biznes”>Biznes plik wektorowy utworzone przez pikisuperstar – pl.freepik.com</a>
